Viktor Berthold — līvli, kalāmīez ja aŗštiji
Baiba Šuvcāne, 201
Viktor Berthold (1921–2009) vȯļ perri nēšti, kīen aims, kuņtš vel vȯļ jelsõ täm nai Marta (s. Liedāne, 1925–1994) igapǟva kēļ vȯļ līvõ kēļ, ja ka perri, kīenkõks täs īž rāndas võiž rõkāndõ täm sindiz rāndakīelsõ.
2021. āigast 16. janvārs mǟdlõm Viktor Berthold täm 100 āigast jubilejs. Viktor Berthold sūr strēk ențš igāst jelīz Kūolkas. Līvõ ažāks ta amā jemīņ īrgiz jellõ obbõ, ku līvõ kīel mūoštajiži vȯļ pǟlõ īend veitõ ja jegā kīel prațțiji vȯļ īžkiz vertli. 90. āigastõd īrgandõksõs Viktor īdskubs Martaks opātiz līvõ kīeldõ kūolkanikād pierāst. Kuņtš vel Viktorõn vȯļ joudõ, ougust ežmiz pūolpǟvan ta alz vȯļ nǟdõb Līvõd pivši Irēl.
Viktor Berthold sīndiz 1921. āigast 16. janvārs Kōrli ja Maŗī Bertholdõd aims Vaid kilā Zūonkõl. Zūonkõ kōrands kūž sugkazāmt jelīz laigā ja viš līvõd aim – Bertholdõd, kus kazīzt ilzõ setmiņ līvõd kultūr istōrij pierāst tǟdzist rovztõ. Mȯlmõd īdskubs täm veļ Alfon Bertholdõks (līvõd lūoltiji, folklor nīžiji) ne, ilzõ kazzõs, prațīzt līvõ kīel amā eņtš igā. Kūoḑõn Bertholdõd aimstõ tuļtõ amā paŗīmõd līvõ kīel rõkāndijid 21. āigastsadās.
Laz kil Viktor ja Marta Bertholdõd aim vȯļ perri aim rāndas, kis eņtš vail rõkāndõs kȭlbatiz līvõ kīeldõ, mȯlmõd lapst līvõ kīeldõ sīegid izt oppõt. Tidār Ārija Berthold, kis 1995. āigastõst īdskubs tidārõks jelāb AĪVs, mǟdliz nei:
„Mäd kuonnõ sai rõkāndtõd līvõ kēļ. Ka siz, ku vanbizt izt tōtõ, laz lapst sōgõd arū, mis ne rõkāndõbõd. Ma tōž līvõ kīel jarā oppõ. Ni ma tīedab set mūnda sõnā ja mīelõ um īend mūnda loul. Ma mõtlõb, ku ma sōks luggõ, sīest ma mǟdlõb, ku jemā opātiz, kui um luggõmõst umlautidi. Siz ku ma kizīz täm kädst, mikšpierāst minnõn izt opātõt līvõ kīeldõ, ta kītiz vastõ, ku se vȯļ seļļi kēl, mis vȯļ mōzõ pīkstõd, mis iz tūoḑ rõkāndõ.”
2008. āigast sõv vȯļ ežmi, ku Viktor kūož benk pǟl Līvõd pivši ei tijāks. Viktor Berthold lekš igāniz novvõm, ku ta vȯļ kōdõkskimdõ kōdõks āigastõ vannit 2009. āigast 23. februārs. Ta novūb Kūolka kālmadtarās.
Kõlbatõd ovātõd:
Šuvcāne B. „Sauc par Vaidi manu ciemu.” R., Latvijas avīze, 2015. 306.–311.l.p.
Kubsrõk Viktor Bertholdõks Kūolkas 2003. āigast ougusts. Video. Kōmaŗtõn LFK asistent Aldis Pūtelis.
Ārija Bertholde kēra Baibai Šuvcānen 2014. āigasts.
VPP “Humanitāro zinātņu digitālie resursi: integrācija un attīstība”(VPP-IZM-DH-2020/1-0001)